Przeczytałam właśnie artykuł o Pana projekcie - serdecznie gratuluję pomysłu i bardzo Panu za niego dziękuję. Przywraca mi Pan wiarę w ludzi. Ja także tęsknię za moim żydowskim narodem - i wstydzę się za mój polski naród. Nie umiem i nie chcę rodzielić tych dwóch tożsamości, zbyt są moje, zbyt są ważne. Ale pogodzenie ich bywa trudne.
Jestem wykładowcą Uniwersytetu Jagiellońskiego, pracuję teraz nad książką poświęconą obrazom Holokaustu w polskim kinie. Od października prowadzę wykład monograficzny związny z tematem mojej habilitacji. Przychodzą na niego studenci różnych kierunków i wydziałów. Na uczelni pracuję od 9 lat, a nigdy jeszcze nie miałam na zajęciach takiego skupienia i ciszy. Kiedy kończę mówić, jeszcze przez dłuższą chwilę studenci siedzą nieruchomo w ławkach.
 
Trzymam kciuki za Pana projekt. Gratuluję odwagi. Gdybyśmy mogli razem z moim mężem Panu jakoś pomóc - proszę dać znać. Chętnie przenocujemy Pana u nas, jeśli będzie Pan tego potrzebował będąc w Krakowie, służymy  obiadem i pomocą samochodową w Krakowie i okolicach.  
 
Pozdrawiam serdecznie,
Joanna Preizner

--------------------

Jako osoba borykająca się od lat z próbą "szukania", pragnę zwrócić Pana uwagę na inne miejsca, miasta.
W powojennym Szczecinie, który miał być nowym domem, a faktycznie stał się jedynie przystankiem w kolejnej podróży polskich Żydów kilka lat temu doszło do pięknego spotkania Reunioin, na którym spotkali się Ci, którzy tak licznie opuścili Polskę w związku z sytuacja polityczna PRLu. Jest to oczywiście tylko przykład, który ma przybliżyć i zachęcić Pana do zwrócenia uwagi na te miejsca, które Polską nie były, a gdzie faktycznie wszyscy przedwojenni Żydzi zostali zabici, natomiast większość przybyłych tu po
wojnie stąd wyjechała. Gdzie słowo "tęsknie" jest jeszcze odleglejsze.

Albin Majkowski, Poznań.

--------------------

Nie, nie znam niestety żadnego przedwojennego ani Żyda, nie znam też przedwojennej Polski - mam 22lata. Nie słyszałam, aby w mojej rodzinie ktoś miał szczególne powiązania ze sprawą żydowską. Ba! Nawet sama nie jestem szczególną fanatyczką tego tematu - wiem, może ciut więcej, niż jakiś mój rówieśnik, ale na pewno nie mogę nazwać się ekspertem.
Nic jednak nie denerwuje mnie bardziej od braku tolerancji, szowinizmu (jako forma nacjonalizmu), rasizmu, które to najczęściej spotykam jako antysemityzm.
Przeraża mnie to, jak moim znajomi - bliżsi lub dalsi - potrafią traktować "innych", na szczęście tylko w słowach, sądach, dowcipach. Agresji fizycznej doświadczyłam tylko raz i to ze strony obcych ludzi (agresja ta skierowana była do jednego z członków naszej "orientalnej" z pozoru, grupy).

Przechodząc do sedna, będąc w odwiedzinach u rodziny na emigracji, tak się złożyło, iż mieszkaliśmy w żydowskiej części miasta. Choć raczej to to tylko kilka ulic, przy których mieszkają ortodoksyjne rodziny, mają szkoły, internat i synagogę. Prowadzili swoje życie, które jedynie mijaliśmy w drodze na kolejną wycieczkę. Wielodzietne rodziny, gdzie od najmłodszych lat dzieci ubierają się i zachowują jak rodzice. Często spotykaliśmy grupki dzieciaków i młodzieży żywo rozprawiające na jakiś temat, między 2 a 3 w nocy, stojące na środku ulicy.
Codziennie, widząc choćby jednego ortodoksyjnego Żyda w kapeluszu, z pejsami lub Żydowską matkę z kilkorgiem dzieci, czułam straszny żal, że tego w Polsce już nie ma i zapewne przez wiele, wiele lat jeszcze nie będzie. Tam, oni po prostu SĄ. A u nas, wcale NIE PO PROSTU ich NIE MA.

Nie brakuje mi konkretnej osoby - wtedy w ogóle nie patrzyłabym na rasę, religię, przekonania polityczne.
Brakuje mi tej ogromnej części naszego, polskiego (niestety) przedwojennego społeczeństwa. Tych POLAKÓW, którzy ze względu na swoje wyznanie, dla wielu stali się INNI, choć urodzili się tutaj, żyli i pracowali. Brakuje mi ich również dlatego, że być może, dzięki "oswojeniu" Polaków z obecnością Żydów, nasi rodacy byliby choć trochę bardziej tolerancyjni, dostrzegliby, że Żydzi to tacy sami ludzie jak my. Nie chcę już nigdy widzieć, jak rozbawieni (z jakiego powodu?) młodzi mężczyźni w moim wieku, bezczelnie chodzą za ortodoksyjnym Żydem po centrum miasta i robią mu zdjęcia telefonem komórkowym...

Choć i tak uważam, że mam szczęście mieszkając w Krakowie, gdzie śladów po Żydach zostało troszeczkę więcej, niż gdzie indziej.
Piszę jedynie po to, aby pokazać, że może niewielu jest, ale są również młodzi ludzi, którzy tęsknią, nie za tym, co było, ale za tym, co mogło by być.

Katarzyna, Kraków

--------------------

Wprawdzie od przeszło 6 lat mieszkam w Warszawie, jednak pochodzę z Lublina. Trudno chyba w Polsce o bardziej żydowski region, wielka szkoda jednak, że tylko już w kontekście historycznym. Przedwojenny Lublin był w prawie 40% żydowski i na pewno słyszał Pan o Heniu Żytomirskim i wielu innych znanych Żydach. Mniej znane są jednak historie lubelskich sztetli, a te przecież zamieszkiwane były przez ludność żydowską w nawet 80-90%. Można tu wymienić chociażby Bełżyce, Łęczną, Włodawę, Izbicę,
Kraśnik. Wydaje mi się, że zdjęcia z tych właśnie miasteczek doskonale wpisywałyby się w Pańską akcję.

Łukasz Augustowski.

--------------------

Sadzę, że ważną sprawą byłoby przetlumaczenie strony na angielski i hebrajski. Mam nadzieję, że wtedy sprawa odbilaby sie wiekszym echem, a owoce zbiórki wspomnień, zdjec i informacji byłyby o wiele obszerniejsze. Spędzilem ponad miesiac w Izraelu, i uwielbiam Żydów (nie dlatego, ze mam zydowskie korzenie, a z tego powodu, iz sa bardzo przyjemnymi i pelnymi zycia ludzmi), jednak istnieje bariera w kontaktach jak i w wiedzy historycznej o losach polskich Żydow jak i Polakow wsrod Polakow i Izraelczykow, i Zydow na świecie. Polska byla krajem, w ktorym wszystkim ludziom niezaleznie od wyznania i pochodzenia zylo sie dobrze - warto przywrocic i te pamiec.

(Moj pradziadek Tadeusz Edelman, o ktorym pamiec w ogromnej mierze zaniknela w rodzinie mojej babci (ukrywali sie na wsi gdy zginal on w '41), jest z pewnoscia osoba za ktora babcia teskni. Niewiele o Nim wie i mówi, co z części wynika z niewiedzy a z drugiej strony z lęku. Jak sam Pan pisze jest to Niepamięc.)

Takze warto w tym celu zorganizowac zbiorke pieniedzy na samo tlumaczenie strony a pozniej listow. Rekomenduje stronyhttp://www.globalgiving.org/ lubhttp://siepomaga.pl/ na zebranie pieniedzy. Z checia pomoge (mieszkam ponadto w Warszawie).

Robert T. Kowalski

--------------------

Moja babcia przed wojną szła sobie spokojnie ulicą malego, galicyjskiego miasteczka. Nagle, zupełnie bez powodu zaczepiła ja znajoma Żydówka (tam wszyscy się znali).
- Zobaczysz, niedługo będziecie nas prosić o klucze do kościoła na Wielką Niedzielę - powiedziała i zaczęła sie głośno śmiać.
Babcia opowiadała mi o tym i powiedziała, że mimo uplywu tylu lat, nie rozumie, co kierowało tą kobietą.
Zamieść to wspomnienie, na pewno wszyscy zatęsknimy.

Żółty

--------------------

Szkoda, że nikt w Będzinie, w Częstochowie, w Sosnowcu, w Zawierciu, w Przyrowie za Żydami nie tęskni...

Anatol W. Borejdo, Niemcy.

--------------------

Przeprowadziłem się z W-wy (ostatnio mieszkałem w Piasecznie, przy Auchan) do Radomia. Przed wojną Radom był w jednej czwartej praktycznie żydowski. To dziwne miasto, ale były w nim dwa getta (małe i duże), kirkut itp. W związku z Twoją akcją, inicjatywą, porowokacją(?) - przeczytałem w GW) mam pytania:
- czy chodzi Ci o konkretną osobę (żyd, żydówka), czy masz na myśli wyłącznie tych, którzy pamiętają Żydów, czy też inne osoby?
 
Ja nie znam Żydów z autopsji, mam 51 lat (1958 rocznik), więc Żydzi to opowiadania o nich mojej babci i mamy.  Nie ukrywam, że w swoim życiu zawodowym spotkałem, rozmawiałem z "prawdziwymi" Żydami i nie ukrywam też, że jestem bardzo zaciekawiony nimi, ich historią i teraźniejszością.
Czy widzisz takiego jak ja goja w swoich działaniach, zamierzeniach?
Mam bogatą dokumentację fotograficzną związaną z Żydami w Radomiu. Są na tych zdjęciach konkretne osoby, rodziny. Jak (jeśli) to widzisz? i czy to widzisz? Nie nadaję się na faceta bazgrzącego po murach (mam dość graficiarzy przy wyścigach), ale może jest jakiś sposób, by w tym mieście przywołać wspomnienia o Żydach. Nie tak dawno rozmawiałem (sprowokowałem) parę osób do wymianyu zdań o Żydach w małym gettcie. Starsi ludzie (dla Ciebie zapewne ja jestem starszy!) pamiętają to. Powiedzieli mi gdzie były granice, co się działo z Żydami, itp.

Leszek Gontarczyk (nie kojarz proszę mojego nazwiska z tym z IPN-u; to inna bajka).

--------------------

Przyjaciel w Izaelu posłał mi zdjęcie z gazety "Teskne za Tobą, Zydzie". Poniewaz wybieram sie z wizyta do Polski w Maju,  zrozumialam ze moj przyjaciel posyla mi ta wiadomosc jako ostrzezenie ze nic w Polsce sie zmienilo. Byla to moja reakcja logiczna ugruntowana na teorji  Pawlowa, nabyta podczas lat mojego dziecinstwa w Polsce do 1939 roku.
Napisalam do redakcji tej gazety - odpowiedzi nie otzrymalam i dopiero dzisiaj przyjaciel z Polski, Polak, poslal mi artykuly o celu tej akcji. Wiec przepraszam, ale.... razem z tym ksiadz w malym miasteczku w Polsce, w ktorym przed wojna mieszkalo duzo Zydow i ostatnio przedstawiciele tego  miasteczka w Izraelu chcieli postawic tam pomnik, powiedzial, ze sie obawia ze to moze jeszcze spowodac powrot "Zydkow" do miasteczka.

Bylam w Polsce z synem i chłopak polski zawołał na mojego syna (Sabre - urodzony w Izraelu) Żyd! Syn zapytał się co to znaczy i powiedzialam ze "tak sie nazywa nasz narod w jezyku polskim ale ten chłopak chce ciebie obrazić" - syn moj sie zapytal "a kim on jest?" powiedzialam "Polakiem" Wiec syn zawolal na niego "Polak!" a ten chlopak nie wiedzial o co chodzi. Przecie on jest tym dumny. Ale ja tez bylam dumna ze syn juz nie zna znaczenia tego.

Ostatnia dzialalnosc Teatru NN w Bramie Grodckiej w Lublinie daje mi legitymacje na nostalgie musze sie przyznac, że język Polski był językiem mojego dziecinstwa a hebrajskiego - nauczylam sie już będąc tu od 1949 roku to znaczy majac 19 lat ale postanowilismy, moj mąż s.p. i ja ze z dziecmi będziemy mówić tylko po hebrajsku. Cieszy mnie ta dzialalność,  ale mam nadzieje ze Polska zostanie sie z tesknotą ale bez Żydow.

Sara Barnea

--------------------

Nazywam się Kazimierz Kmiecik, jestem mieszkańcem Łodzi. Moi znajomi z Izraela przesłali mi Pana inicjatywę poznawania tych którzy pamiętają i znają Żydów z Polski. Ja osobiście znam takich ludzi, spotykam się z nimi tu w Polsce oraz odwiedzam ich w Izraelu. Kilku z nich jak Ania Poniemuńska to prawdziwie ocaleni z Zagłady. Ja i moja rodzina opiekujemy się ich rodzin grobami tu w Polsce w Radomsku. Są to ludzie mi bliscy i kochani. Będą w Polsce w połowie czerwca. Liczę na dalszy dialog w tej sprawie.
serdecznie pozdrawiam. SZALOM.

--------------------

Podoba mi sie wszystko, co pan robi. Popieram. Tesknię. Nazwiska Żydów z Dobrej Szlacheckiej, wioski moich przodków, zamiesciłem na www.dobra.org

Za te nazwiska kilka lat temu zaplacilem $60 lokalnemu researchowi z Sanoka, a wiec nie jest to pustoslowie.
 
Jan Popiel, Brooklyn, NY

--------------------

Ponownie pisze, bo właśnie wszedłem na tesknie.com.. Osłupialem, oniemiałem, oszalałem z zachwytu.. Zrobił Pan, co od lat było tylko w mojej głowie.. Dziekuje i mam nadzieje, ze uda mi sie dostarczyć wielu ciekawych watkow w 2010. Mieszkam w Londynie, jestem czlonkiem London Jewish Cultural Centre (LJCC), gdzie uczę się hebrajskiego i probuję zainteresowac tutejsze środowiska odbudową i stworzeniem patchworkowego portretu życia żydowskiego w Polsce, przed i po wojnie. Od razu też chyba powinienem zaznaczyc, że nie jestem Żydem.

Projekt numer 1 dla sprawdzenia przez Panstwo -  fantastyczna historia Rafaela Blaua, ktory po wyjezdzie w '68 wrocil do Polski i za wlasne pieniadze stara sie odrestaurowac synagoge w Dzierzoniowie, po to, by sluzyla, jako centrum pamieci i kultury, nie tylko dla Zydow, ale chyba przede wszystkim dla Polakow.

Projekt numer 2 - przesle panstwu tez informacje na temat wystawy w LJCC na temat ludzi osiadlych po Holokauscie w Wielkiej Brytanii. Wiekszość z nich oczywiście ma korzenie i pochodzenie polskie. Przesle te dane i informacje w przyszly wtorek.

Marcin Purtak

--------------------

Słowo "Żyd" jest pieknym słowem z niesamowitą historią: korzeni "Żyda" można szukać w słowach Judea (czesc kraju Kanaan), Jehuda Maccabi, Juive (Zyd po francuzku), Zhudio (Zyd po Ladino, hiszpanski Yiddisz). To ze to slowo chuliganie i antyzydzi uzywaja (nie lubie slowa antysemita bo semitami sa tez ludzie ktorzy nie sa Zydami; slowo antysemita bylo wymyslone przez niemieckiego rasiste), to ich sprawa. Slowo nie jest niczyja wlasnoscia.  Po zydowsku (Yiddish) "a Yid" znaczy czlowiek i znaczy Zyd. Malo Polakow wie ze slowo Polska (Polin) prawdopodobnie ma hebrajskie zrodlo, i czemu nie, przeciez byla "odkryta" przez hiszpanskiegio Zyda podroznika, kupca zachwyconego tym pieknym krajem. Wiec gdy Marta mowi o smierci czesci "Polskiego dziecinstwa" ze smiercia zydowskiego swiata w Polsce to ja rozumiem ze to wczesne i pozniejsze zycie Polskiej panstwowosci  bylo zwiazane z nasza historia, z Zydami. Przeciez Polska byla najwiekszym skupiskiem zydowskim przedwojennego swiata. Pojac teraz to trudno, szczegolnie w obecnej calkowitej niemal ze naszej tam nieobecnosci, i ze pomimo to "Zyd" nadal wywoluje wsciekle i primitywne odruchy pewnej czesci polskiegio spoleczenstwa. Cholera (Hebrajskie slowo: Chole znaczy chory, ra znaczy zle) no przeciez, cholera, juz tam nas prawie ze nie ma! (mnie na pewno). :)

Alexander Saszka Drohobyczer

--------------------

To świetny pomysł, ale jako ktoś, kto wyjechał z Polski w 68 roku, uważam, że byłoby lepiej gdybyś napisał:
 
"Tęsknię za Tobą, polski Żydzie"
 
Klara

--------------------

Przeczytalem artykuł o Pańskiej akcji na Waliców i z wielkim żalem stwierdziłem, że Pański poprzednik w tym miejscu (autor tzw. muralu "Kamien-i-co") okaleczył ten mur i artystyczny wyraz pamięci Warszawy, zamalowując pochodzące z ok. 1974 r. sylwetki rozstrzelanych. Te sylwetki, nie wiem, przez kogo namalowane, miały upamiętniać rzeź Woli w 1944 r. a ich utrata jest wielką szkodą. Były one namalowane na zachowanych na murze płatach tynku, które - jak wynika ze zdjęć, wciąż dają się zidentyfikować. Wydaje mi się, że ich odtworzenie byłoby właściwe - w razie potrzseby slużę zdjęciami, wykonanymi w latach siedemdziesiątych.

Tadeusz A. Olszański

------------------------------

Oniemialam z wrazenia, kiedy przeczytalam o happeningu, ktory Pan rozpoczyna. Bardzo mnie poruszył i jakoś zobaczyłam swój własny niepocieszony cień zostawiony w Polsce ponad 40 lat temu, cień o ktorym boję się często myśleć.
Dziś pierwszy raz pomyślałam: a co jeśli ta tęsknota, od której nie mogę się uwolnić od tylu lat, nie jest jednak tylko w jedna strone i ze ktoś rzeczywiscie tęskni za mną? Ktoś, kogo nogdy nie spotkałam i kto się urodził być może kiedy mnie już tam nie było?
Musze sie pozbierac i przemysleć to jeszcze raz, na nowo.

Helena Szmunessowna, London

------------------------------

Przeczytałem artykuł poświęcony Pana akcji. Uważam iż jest bardzo interesująca i przede wszystkim może okazać się skuteczna. Pod warunkiem iż zakorzeniony w nas, Polakach silny antysemityzm lub strach przed Żydami nie zwycięży.
Ja jestem 32 letnim Łodzianinem, zajmującym się zawodowo reklamą. Może dlatego zaciekawił mnie artykuł. Ale również interesuje się losami Żydów w Łodzi, potraktowanych zresztą tak samo jak w innych miastach.
My Łodzianie lubimy chwalić się pałacami Scheiblera, Poznańskiego, Manufakturą, nie pamiętając kto te obiekty kiedyś zbudował. W Łodzi dzięki prezydentowi (byłemu już) Kropiwnickiemu od kilku lat prowadzona jest intensywna działalność, przede wszystkim polityczna mająca na celu upamiętnienie Żydów w Łodzi. Ciekawy jest również festiwal czterech kultur.
Ale tak naprawdę, szary zwykły mieszkaniec Łodzi nie zauważa tych działań a własne podejście do narodu Żydowskiego inspiruje wiedzą i nauką jaką dostał za czasów komuny. Niestety ale wiedza ta przekazywana jest kolejnym pokoleniom.
 
Skąd moje zainteresowanie Żydami? Bardzo interesowałem się architekturą Łodzi, budynkami, które choć zaniedbane nadal wydają mi się piękne. I gdy dowiedziałem czytając o ich historii ajk wiele z nich zostało wybudowanych przez rodziny Żydowskie i jaki wkład kultury mieli oni w naszym mieście zacząłem się również interesować ich losami.

Marek Szymański, Łódź.

------------------------------

Ciesze się, że w Polsce ma ktoś odwagę głośno powiedzieć o tym, że tęskni za Żydami. Mieszkam w Kielcach - mieście pogromu żydowskiego. Mam 34 lata, wiec nie pamiętam niestety Żydów mieszkających w moim mieście. Z drugiej strony cieszę się że nie żyłam w tamtych okrutnych dla Żydów czasach.
Nie znam osobiście nikogo pochodzenia żydowskiego, jednak kultura ta jest bardzo bliska mojemu sercu. Nawet nie wiem dlaczego.... Brakuję mi klimatu społeczności żydowskiej, chociaż znam go tylko z książek i filmów.
Pracuję niedaleko Plant-miejsca gdzie rozpoczął się ten tragiczny pogrom. Chodząc codziennie do pracy mijam miejsca gdzie mieszkali Żydzi kieleccy, kamienice nadal stoją, ale klimatu już nie ma. Niestety.
Zapraszam do Kielc, może Panu jako fotografowi uda się chociaż na zdjęciach przywrócić ten klimat?

Serdecznie pozdrawiam
Jolanta Kołodziej

------------------------------

Bardzo chcialabym przylaczyc sie do Pańskiej akcji "Tęsknię za Tobą, Żydzie!", ponieważ pomysł przemówił do mnie z miejsca, po prostu mnie porwał. Rozumiem tę akcję, jako zwrócenie uwagi na wkład Żydów w polskiej historii, osobiście na drodze mojej dotychczasowej edukacji nie spotkałam się z jakimś większym naciskiem położonym na Żydów, poza lekturami w liceum, które tak na dobrą sprawę w znikomy sposób oddawały ducha Żydów.
Urodziłam się w państwie demokratycznym, moi dziadkowie nie pamiętają wojny, pamiętają jedynie wszystko to, co ''za komuny lepsze", rodzice skupieni byli zazwyczaj na pracy i zdobywaniu (jak podejrzewam, bo jest jakas zmowa milczenia) dolarów do Pewexu.
Nie jestem do nikogo nastawiona wrogo, nie uległam zadnej spoleczno-mentalnej tresurze, jestem jednostką wolna, moze nawet naiwna. Dlatego chce cos zrobic, jezeli przypomnienie roli Żydów w Polsce pomoże mi ksztaltowac swiadomość, to chcę to zrobić w jak najbardziej czynny sposob, dlatego wlasnie zglaszam chec do udzialu w tej akcji.

Anastazja Kulińska

------------------------------

"Pieśni według Schulza" to spektakl muzyczny, na który składa się 12 piosenek inspirowanych "Sklepami cynamonowymi" Bruno Schulza (łącznie ok. 70 min.) w nowoczesnej oprawie muzycznej (fuzja brzmień rockowych, elektronicznych i akustycznych) połączonej z aktorską interpretacją wokalistki i pokazem slajdów w tle. Można ten projekt określić jako nowoczesną piosenkę aktorską; jako wyjątkowe połączenie koncertu z teatrem (do tego pierwszego nawiązuje ekspresja zespołu grającego na scenie, z tego drugiego zaczerpnęliśmy rozbudowane teksty i ich aktorską interpretację, a także stały układ utworów).

Jest to niezależne przedsięwzięcie z Trójmiasta, nie jesteśmy (jako grupa) formalnie związani z żadną instytucją kulturalną.
Każdy z uczestników wnosi coś wartościowego ze swojego muzycznego świata: od teatru przez muzykę klasyczną do rocka.

www.mqpl.eu/schulz/video - fragmenty próby nagranej w klubie Ucho w Gdyni; Pieśń VIII w 5 odsłonach, czyli nasza wersja "Ulica Krokodyli" (2007)
www.mqpl.eu/schulz/info/piesni_wedlug_schulza.pdf - opis spektaklu, biografie twórców i wykonawców
www.mqpl.eu/schulz/pl/program.html - program występu w formie tekstów piosenek oraz odpowiadających im opowiadań Schulza

Generalnie informacje o nas można znaleźć na stronie www.mqpl.eu/schulz/pl. />
Tyle oficjalnej informacji...

Tęsknota to uczucie bardzo osobiste, intymne, często skrywane głęboko w sercu. A działalność artystyczna to "flaki na wierzchu", często z podtekstem merkantylnym.

Czy powyższe przedsięwzięcie jest tęsknotą za Schulzem, za polskim Żydem? Nie wiem, brakuje mi dystansu. Wiem tylko, że komponując muzykę nie próbowałem niczego udawać, tylko interpretowałem te wiersze na swój sposób. Dlatego prawie nie ma tam motywów żydowskich, bo w tym świecie jestem tylko gościem. Jednak równolegle z komponowaniem zanurzałem się w "Regiony wielkiej herezji", wcześniej omijałem Schulza wielkim łukiem. Dopiero wiersze inspirowane jego prozą "przymusiły" mnie do sięgnięcia po jego opowiadania.  Wówczas zrozumiałem, na czym polega oporność w przyswajaniu jego prozy (przynajmniej w moim przypadku) - Schulz to mistrz słowa pisanego, posługiwał się piękną, bogatą polszczyzną. Nie było strony, na której nie znalazłbym zdania-perełki. Zabrzmi to górnolotnie, ale prawda jest taka, że co chwilę musiałem kontemplować te małe arcydzieła polskiej literatury, co jednocześnie wprawiało mnie w zachwyt, ale z drugiej czyniło czytanie drogą przez mękę.

Czy tęsknię za Schulzem, za polskim Żydem? Nie wiem, przecież trzeba znać tego, za którym się tęskni. Wiem tylko, że Schulz w swoich opowiadaniach odkrywa (opiewa?) uniwersalne prawdy o życiu - że dzieciństwo to Genialna Epoka; że tak bardzo potrzebujemy autentycznych uczuć i wzruszeń, a właśnie wtedy każde nowe doświadczenie i przeżycie jest wspaniałe, niepowtarzalne, wyjątkowe; że fantazja, którą stępia dorosłość to klucz do Republiki Marzeń. I ta niezwykła wizja kobiet-władczyń, dominujących nad małymi, zdeformowanymi mężczyznami. Skojarzenia z psychoanalizą same się nasuwają, ale u Schulza jest to podane w bardzo ciepły, osobisty sposób, którego trudno znaleźć w chłodnych naukowych teoriach Freuda.

Żydostwo Schulza jest szczególne. Był agnostykiem (przynajmniej tak mi się wydaje), w dodatku w pełni zasymilowanym (ta polszczyzna!). Bliżej mu amerykańskich świeckich intelektualistów-introwertyków w stylu Allena (ten szczególny humor, często niedostrzegany w twórczości Schulza), niż do stereotypu rodzimego Jankiela czy Mośka. Mimo to tragiczny los narodu żydowskiego był też jego udziałem. Podobno w getcie przeszedł przemianę, powrócił do swoich judaistycznych korzeni, chciał dokumentować holocaust. Niestety nie było nam dane poznać jego świadectwo...

Marcin Kulwas, Trójmiasto.

We are a private foundation - www.synagoguefund.com the olny one in Poland - who is the owner of a synagogue-140 years old! (one of just 3 saved in all  dolny slask district ). For the last 8 month we try to save our small jewish cemetery - from distruction, after its been handed to the - F.O.D.Z foundation, that is neglecting its responsibility for taking care of this property!
in the attach-i send u some letters -relevant to this isue. Please - publish it, so people ower the world would know - what is going on even this days in Poland - regarding jewish heritage.

sinserely
Rafael Blau - President
beiteinu chaj-2004 foundation

The Jewish cemetery in Dzierźoniów in Poland

Would you permit me to communicate my thoughts about the unique Jewish cemetery of Dzierżoniów in Poland (formerly Reichenbach in Niederschlesien, Germany).For quite some time, I have thought about writing to someone about the state of the cemetery, but did not know whom to address my thoughts to. After Mr Rafael Blau mentioned to me that he has recently written to you, I believe I finally found an opportunity to communicate my thoughts. Please allow me to start with a bit of (personal) history: I was born in 1925 in Wałbrzych (formerly Waldenburg), about 25 miles from Dzierźoniów. In 1943 I was drafted into the German army, and when I escaped from a French prisoner of war camp in 1946, the town of my birth had become part of Poland. Since 1954 I live in Canada. I retired from active employment in 1987 and turned to writing books, mainly historical biographies. In the 1990s, I wrote the biography of the Canadian pioneercMartin Nordegg who was born as Martin Cohn 1868 in Reichenbach. (see http://www.wjkochpublishing.com/martindes.asp  and http://www.wjkochpublishing.com/noescapedes.asp). As I discovered later, Martion Nordegg/Cohn was the son of the Reichenbach Rabbi Moritz Cohn under whose leadership the synagogue was built that due to the courage and dedication of a few individuals survived the Nazi years without any damage. My continued interest in Martin Nordegg led me and my wife Maria to participation in the work of the Fundacja Beiteinu Chaj-2004 under the presidency of Rafael Blau (see http://synagoguefund.com/ click "Brochure")). In my work for the Fundacja, I have contact with a large number of persons in Europe, in North America and in Australia. They are survivors and their descendents who, for a few brief postwar years, had found a home in Dzierżoniów, donors to our fund raising, historians, or tourists, who are interested in the fate of the synagogue and in the work of our foundation. Quite a few have found their way to Dzierżoniów. From their visits, they bring back positive impressions and memories of the synagogue and its restoration in progress.

In sad contrast, however, many express their disappointment in the condition of the Jewish cemetery. Just like the synagogue, this cemetery survived the Nazi years unscathed, thanks to the courage of the former German caretaker. Sixty five years later, most of the tombstones are still standing but otherwise, the cemetery presents a pictureof sad neglect. I have been asked the question (sometimes stated in great anger) again and again, why in contrast to the interior of the synagogue, this cemetery appears so totally neglected, giving the image of a scared place nobody cares about. Anger is also expressed that the exterior of the caretaker's house looks like it has never been renovated (indeed, it has not) and is in a terrible state of decay, as is the cemetery gate. No outsider and very few among the local population understands or can be aware of why this is so, especially since everybody, local or visiting, is happy seeing that the synagogue has been rescued from decay and collapse and is now in a stage of active restoration.   

Mr. Traison, I will it leave up to your initiative to find a way towards solving this problem. I know that there is energy and desire among the foundation members - and no doubt among some of the population of Dzierżoniów - to remedy this situation. The memory of the Jewish community of Reichenbach/Dzierżoniów is a treasure of German-Jewish-Polish history and merits some special attention. As in contrast to most, indeed nearly all Jewish cemeteries, there is still a caretaker's house on the Jewish cemetery of Dzierżoniów, which is the best reassurance for the cemetery's protection from vandals and other hostile elements. But the building needs to be put into a dignified state - being of small dimensions, its restoration would not cost a fortune). If I may offer one suggestion: There are remarkable people involved in the restoration work of the synagogue; they are assisted by a committed mayor and city council, by high school students and other non-Jewish people. As we have learned from the good North American way, supporting local initiative appears to be the best way to assure protection, care and historical preservation of this extraordinary historical monument.

If in he course of your next trip to Poland you happen to come close to Legnica, please look at the Jewish  cemetery of that city http://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Jewish_cemetery_in_Legnica). The cemetery is not completely restored, but you will see how it is taken care of in a loving and dignified way, something that, as was the case in Legnica, could also be accomplished in the same way in Dzierżoniów. Dear Mr. Traison, I thank you for giving me the  time to explain what I know about the cemetery, why my heart and mind are committed to its fate and what I wish for its future. To fully understand the history of the Jewish community and the commitment of the Fundacja Beiteinu Chaj-2004 and its members, please take a few minutes and read my story Decade of Discoveries in the attachment.

Thanking you for your interest and good will, I remain

yours sincerely,

John Koch

------------------------------

Dowiedziałem się dzisiaj o Pana akcji i jestem pod bardzo dużym wrażeniem. Świetna idea!!!
Na co dzień zajmuję się tematyką żydowską. Od sześciu lat pracuję na cmentarzu żydowskim w moim rodzinnym mieście Zduńskiej Woli, zbieram materiały, wspomnienia zduńskowolan oraz pamiątki po żydach. Jidyszkajt pochłonął mnie. Aktualnie studiuję judaistykę w Krakowie. Każdego dnia staram walczyć się z (jak mi się wydaje) resztkami antysemityzmu wyssanymi z mlekiem Matek Polek. Zapraszam również na stronę Towarzystwa Historycznego YACHAD w Zduńskiej Woli, które mam przyjemność współtworzyć, a którego celem jest walka ze stereotypami.
Bardzo chętnie przyłączę się do akcji, bo tęsknię za zduńskowolskimi żydami - kolorowymi Polakami w czarnych chałatach.
 
Kuba Pawelec

W nawiązaniu do pana Kuby Pawelca: No tak tak - pieknie - tylko ze to jest znowuz tesknota za takim utopijnym przedwojennym Zydem - gosciem z brodą, pejsami i w chalacie. Takim co smiesznie mowi po polsku, troche smierdzi cebula i jest nieco pocieszny - ale jest tez madry, skupiony na studiowaniu Tory i rodzinie. No i oczywicie jest dobry w interesach ;)

A np. moj dziadek mial blond wlosy, niebieskie oczy, randkowal z babcia dlugo (pobrali sie dopiero w Zwiazku Radzieckim jak dziadek szedl na front).

Ju

Bardzo chętnie dam się sfotografować w Zduńskiej Woli.

Co do mojego utopijnego wizerunku Żyda, ci panowie w chałatach, z pejsami i brodą też często mieli swoje za uszami... ;-)
 
Kuba Pawelec

------------------------------

Mam pytanie czy podobną akcję przeprowadziłby Pan w Lublinie? (chyba, że taka się szykuje, ponieważ widziałam na stronie www.tesknie.com zakladkę dla Lublina, ale póki co w trakcie tworzenia).
Ja pochodzę z Lublina (teraz mieszkam w Warszawie) i zainteresowała mnie jakiś czas temu historia Żydów Lubelskich. Mój tata - Krzysztof Mucha - przy współpracy z Teatrem NN podjął się wykonania komputerowego projektu 3D Wielkiej Synagogi Maharszala, która stała w Lublinie nieopodal zamku, jednak dziś nie został po niej nawet najmniejszy ślad. Marzeniem byłoby stworzenie takiego projektu dla całej lubelskiej starówki i zapomnianych nieistniejących dziś ulic, jednak brakuje dobrych zdjęć, na podstawie których można by odwzorować przedwojenne Stare Miasto. Dotychczasowe zdjęcia udało się pozyskać dzięki uprzejmości Muzeum Historii Lublina, Ośrodka Brama Grodzka lub różnych osób prywatnych m.in. właścicielki restauracji Mandragora na lubelskiej Starówce, której rodzina mieszkała w Lublinie przed wojną a potem wyemigrowała do Izraela (prawdopodobnie w '68). Niektóre ciekawe zdjęcia udało się zdobyć z tak odległych miejsc jak Nowy Jork czy z Muzeum Żydowskiego w Berlinie.
Może w takim razie mój tata mógłby coś pomóc??

Jeśli odzew z Lublina byłby duży czy istniałaby możliwość "zainteresowania" Pana także pomysłem projektu 3D i podjęcia próby nawiązania kontaktu z osobami, które uczestniczyły w akcji, opowiadając swoje wspomnienia i przeżycia? Może te osoby miałyby zdjęcia lub kontakty, które pomogłyby w realizacji projektu??

Kasia Mucha

------------------------------

Przeczytałem o Panu w stołecznej wyborczej. Jestem studentem UW codziennie dojeżdżającym z Łodzi, mojego rodzinnego miasta. Pana akcja w 100% wychodzi naprzeciw moim odczuciem. Jako osoba związana z Łodzią, oraz jej podmiejskimi miasteczkami: Konstantynowem, Kazimierzem i Lutomierskiem, niegdyś w miażdżącej przewadze zamieszkałej przez polskich żydów wilokrotnie zastanawiałem się nad jednym wielkim powojennym milczeniem wobec zmian składu narodowościowego tych miejsc, a które musiały być przecież olbrzymie.

Co mógłbym zrobić dla Pana zrobić, aby pomóc panu rozpropagować, Pana pomysł?
Może jakiś mały akt wandalizmu w stylu "TESKNIĘ ZA TOBĄ ŁÓDZKI ŻYDZIE"?

Artur Kacprzak

------------------------------

Obecnie jestem panią po 60-ce,ale wciąż w pamieci mam koleżanki Żydówki, które przewinely sie przez moje zycie (glownie szkolne) jak meteory. Były moimi najlepszymi koleżankami i wciąż nie mogę o nich zapomniec. Zniknęły z mojego życia prawie z dnia na dzien. Po prostu nie zjawily sie juz nigdy w szkole. Bardzo za nimi teskniłam. Nawet nie wiem, czy one zdawały sobie  sprawę, jak wazne byly w moim zyciu. Stracilam z nimi calkowicie kontakt na zawsze. Nie było Internetu! Nikt mi nie mowil, gdzie sie podzialy. Nikt nie tlumaczyl. To byl raczej temat "tabu". Dopiero jak doroslam to zrozumialam choć i tak nie do konca...

Z tamtego okresu pamiętam tylko tajemnicze slowo exodus...

Dzialo sie to, gdy byłam w szkole podstawowej, czyli w latach 50-tych a pozniej gdy bylam już na studiach w slynnym 68r. Wtedy oprocz kolezanek znikneli rowniez nasi sasiedzi... a rowniez wykładowcy. Jestem z pokolenia powojennego. Do Żydów mam wyjatkowy stosunek i myslę, że w czasie wojny, gdyby starczyło mi odwagi, nioslabym im pomoc. Ten naród mnie wzrusza, intryguje, zastanawia i zadziwia. Myslalam powaznie o studiowaniu semitystyki. W ostateczności skonczylam coś pokrewnego. Myslę, że właśnie te znajomości z lat szkolnych, w dużej mierze się do tego przyczynily.
Zadziwia mnie tez Pana akcja. Wyszedł Pan naprzeciw mojej tęsknocie od lat tłumionej, bo takiej wydawalo mi się nie spelnialnej. Życzę powodzenia.

Ewa Stelmachow

------------------------------

Nie wiem czy to tesknota, ale...

Ciocia, czyli siostra mojego dziadka, zmarla jakies 11 lat temu. Miedzy jej zdjeciami było jedno, o którym niewiele wiadomo. Jest na nim ona i jakies małżeństwo. Siedzą na plaży nad Wisłą. Idiotyczne wydaje sie sformulowanie 'wygladali na Żydów' ale - wyglądali. Nie mam pojęcia, kim byli. Jej córka też nie ma pojęcia. Moja matka tak samo.

wiedzą tylko, że to byli jacyś przyjaciele. Nikt już nie wie, jak sie nazywali ani co sie z nimi stało. Zdjęcie jest powojenne. Cała rodzina mieszkała na Pradze Południe, w okolicach Miedzeszyna i Międzylesia. Dalej była Falenica - żydowska stolica, jak mówi moja babcia ze strony ojca. rodzina ze strony mojej matki nosi nazwisko, ktore moglo ale nie musiało być żydowskie, w każdym bądź razie przez iles pokoleń wstecz w tej rodzinie nie było nikogo, kto identyfikowalby siebie jako Żyda. Co do reszty zdjęc cioci - jej córka potrafi rozpoznac prawie kazdego, z jednym wyjątkiem - własnie tego zdjęcia. Nic już teraz z tym nie zrobię i nie dowiem się więcej o małżenstwie ze zdjęcia - ciocia nie żyje, jej rodzina nie ma nic do dodania. Mogli wyjechac z warszawy, z Polski, właściwie mogli nawet nie byc Żydami. Być może tez juz nie żyja, na zdjeciu wygladaja jak troche starsi od niej. Nie tęsknie za nimi, bo nie znalem ich, ale widac ciocia tesknila, bo trzymala tę fotografie na równi z calym rodzinnym archiwum.

Paweł Żukowski

------------------------------

Bardzo mnie wzrusza ta akcja, świadczy o wielkich zmianach w psychice Polaków.
Dzisiejsza Polska to na szczescie nie ta Polska ktora opuscilem ponad 40 lat temu.

Leon Schatz, Malmö, Szwecja

------------------------------

Właśnie słucham trójkowego Radiowego Domu Kultury i informacji o Pana projekcie Tęsknię Za Tobą, Żydzie. Muszę przyznać, że to przedsięwzięcie bardzo mnie poruszyło i postanowiłam pozwolić sobie, o ile jest to nadal aktualne, zaprosić Pana w imieniu swoim oraz kolegów i koleżanek z hebraistyki na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza do Poznania. Na pewno ogromna większość z nas byłaby zaszczycona możliwością wzięcia udziału w akcji i wykonania zdjęcia.
Z niecierpliwością czekam na odpowiedź.

Pozdrowienia i powodzenia,
Aleksandra Blecharczyk